İŞSİZLİK MAAŞI EMEKLİ AYLIĞINI OLUMSUZ ETKİLER Mİ?
Yedi yıldır çalıştığım iş yerinin kapanması sebebi ile işsiz kaldım. İşsizlik maaşı bağlanmasını talep edeceğim. Emekliliğe 1,5 yıl sonra hak kazanıyorum. Alacağım işsizlik maaşı emekli olduğumda alacağım aylık bağlama oranımı ve emekli maaşımı olumsuz anlamda etkiler mi? (İbrahim Özgür)
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
İşsizlik ödeneği alabilmek için son 3 yılda en az 600 gün prim bulunması ve son 120 gün sigortalı çalışılması gerekir. Bu koşulları sağlayan işçinin işsizlik ödeneği alabilmesi için kendi kastı ve kusuru dışında işsiz kalması gerekir.
İşsizlik ödeneğinin süresi son 3 yıldaki prim günü 600 – 899 gün arasında olanlarda 6 ay, 900-1079 gün arasında olanlarda 8 ay, 1080 gün olanlarda ise 10 aydır.
İşsizlik sigortası için işçi ve işverenden, işçinin brüt ücretinin yüzde 1’i oranında prim kesilir. Yirmi yıl boyunca kesintisiz çalışıp işsizlik sigortası primi yatırmış olsanız bile işsizlik ödeneği bağlanmasında son 3 yıldaki prim günü dikkate alınır. Son üç yıldan önceki dönemde kesintisiz çalışmış kişi işsiz kalmadan önceki son 3 yılda 599 gün primi olsa bile işsizlik ödeneği alamaz.
İşyerinin kapanması sizin kasıt ve kusurunuz dışında bir işsizlik sebebi olduğu için işsizlik ödeneği alırsınız. İşsizlik ödeneği almanızın emekli aylığınıza hiçbir olumsuz etkisi olmaz. İşsizlik ödeneği aldınız diye emekli aylığınızda kesinti yapılmaz. İşsizlik ödeneği aldığınız dönemde çalışmamış olacağınız için sadece o dönemde emekli aylığınızda artış elde edememiş olacaksınız.
EMEKLİ İŞÇİ NE ZAMAN SGDP’NE TABİ OLUR?
Özel güvenlik sektöründe çalışıyorum. Ekstra part time güvenlik ve organizasyon işlerine gidiyorum. Emeklilik dilekçesini 30.11.2024 tarihinde verdikten sonra ertesi gün part time çalışmaya gittiğimde emekli olarak mı gösterilmem gerekir yoksa ilk emekli aylığımı aldıktan sonraki part time çalışmalarım sırasında mı gösterilmeliyim. Yaklaşık 1 milyon kişinin çalıştığı bizim sektörde part time çalışma çok yaygın. Sorduğum soru çok kişiyi ilgilendiriyor. (Murat A.)
Emekli aylığı, emeklilik dilekçesinin verildiği tarihi izleyen ay başından geçerli olarak bağlanır. Aylık bağlama işlemi ne zaman tamamlanırsa tamamlansın bu kural değişmez. Siz 30 Kasım’da dilekçe verirseniz emekli aylığınız 1 Aralık tarihinden geçerli olmak üzere bağlanacaktır.
Emekli aylığı alarak çalışmaya devam eden işçiler için sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesilir. Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam ederseniz işyeriniz sizi Sosyal Güvenlik Kurumu’na 1 Aralık’tan itibaren “2- Sosyal güvenlik destekleme primine tabi çalışanlar” kodu ile bildirir. Part time çalışmaya gittiğinizde de SGK’ya 1 Aralık’tan itibaren “2” koduyla bildirilmeniz gerekir. Part time çalışmak üzere gideceğiniz işyerini, emeklilik dilekçesi verdiğiniz hususunda mutlaka uyarmalısınız.
“EMEKLİ AYLIĞIM 70.000 TL GÖRÜNÜYOR, 2025’TE AYLIĞIM DÜŞECEK Mİ?”
Özel sektörde 30 yıldır çalışan yöneticiyim. Primlerim en az 15 yıldır tavandan yatıyor. 2024’te emekli olursam 70.000 TL civarında aylık bağlanacak. 2025’te emekli olacak olursam benim aylığımda da kayıp yaşanacak mı? (Tuncer B.)
2024 yılında enflasyon ve büyüme Orta Vadeli Program’da (OVP) öngörülen tahminlere uygun gerçekleşirse, 2024 yılında emekli olanlar ile 2025 yılında emekli olanların aylıkları arasında yüzde 32 oranında fark olacak. Emeklilik dilekçenizi 31 Aralık 2024 tarihine kadar verirseniz, sistemde göründüğü gibi 70.000 TL dolayında aylık alırsınız. Dilekçenizi 1 Ocak 2025 ve sonraki bir tarihte verirseniz, emekli aylığınız ocak ayında yaklaşık 53.000 TL’ye düşer.
PRİM GÜNÜNÜ TAMAMLAYARAK KIDEM TAZMİNATI ALANLARIN EMEKLİ AYLIĞI DÜŞECEK Mİ?
2004 yılında sigortalı çalışmaya başladım. 7000 prim günüm doldu ancak emekli maaşı için 60 yaşı beklemek zorundayım. Emekli maaşının 2025 yılında başvuru yapacaklar için azalacağı bilgisi dolaşıyor. Biz emeklilik başvurumuzu yapıp tazminatımızı alarak iş yerimizden ayrılabiliyoruz. Ancak maaş için 60 yaşını beklemesi gereken gruba dahiliz. Bizlerin de 2024 veya 2025 yılında talepte bulunmuş olmamız maaşlarımızı etkileyecek mi ? (Adem T.)
İş Kanunu’na göre, yaş dışındaki asgari emeklilik koşullarını yerine getirenler SGK’dan alacakları yazıyı işverene vererek kıdem tazminatı alabiliyorlar. 2000 – 2008 arası çalışmaya başlayanlar ya 7000 prim gününü tamamlayarak, ya da 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü tamamlayarak kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
Kıdem tazminatı almak için SGK’ya yapacağınız başvuru bir emeklilik başvurusu değildir. Çünkü emekliliğe 60 yaşını doldurduğunuz tarihte hak kazanacaksınız. 7000 prim gününü tamamladığınızdan, SGK’ya “Kıdem tazminatı alabilir” yazısı almak için başvuracaksınız. Bu başvuru, sistemde görünen emekli aylığınızın 2025 yılında düşmesini önlemez.
ASKERLİK İLE ÇAKIŞAN YURT DIŞI BORÇLANMASI EMEKLİLİĞİ ENGELLER Mİ?
1975 doğumluyum. 1995,1996 yıllarında SSK’lı çalıştıktan sonra 2000 – 2016 yıllarında yurt dışında çalıştım. Yurt dışı borçlanması yaparak prim günlerimi 5750’ye tamamladım. Şimdi kesin dönüş yaptım, emekli olmak istiyorum. Ancak, 2006 senesinde işyerimden 4 hafta izin alıp Türkiye’ye gelip 21 gün bedelli askerlik yaptım. O arada işyeri benim uzun vade emeklilik primlerimi ödedi ve bu günler borçlanma yaptığım günlere dahil oldu. Bu durum benim emekliliğime engel olur mu? (Engin A.)
Türkiye’de yaşayanlar askerlik süresinde sigortalı gösterilemedikleri gibi işyerince ücretli izinli sayılamazlar. Bu nedenle askerlik süresinde sigorta primi yatırılmışsa geçerli kabul edilmez.
Ancak, yurt dışı borçlanmaya ilişkin 3201 Sayılı Kanun, yurt dışında sigortalı çalışılan süreler için borçlanma yapma hakkı veriyor. Askerlik döneminde yurt dışındaki şirket sizi ücretli izinde göstermiş ve sigorta primleriniz yatırılmış olduğu için borçlanma başvurunuz uygun görülmüş. Bunun emekliliğiniz açısından bir sorun teşkil edeceğini düşünmüyorum.
Kaldı ki çakışan borçlanma süresi emekli aylığı bağlandıktan sonra iptal edilse bile emekli aylığınız kesilmez. Mevzuata göre, sonradan yapılan denetimde emekli aylığına hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı koşulunun, vatandaşın kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanmadığının tespit edilmesi halinde kolaylık sağlanıyor. Öncelikle varsa askerlik, doğum gibi borçlanma hakkını kullanması isteniyor. Borçlanma hakkı yok ama emekli olduktan sonra sigortalı çalışmışsa ödenmiş olan sosyal güvenlik destekleme primi eksik prim günlerine sayılıyor. Bu da yoksa isteğe bağlı sigorta primi ödenmesi isteniyor. Böyle bir durumda en kötü ihtimalle bir ay isteğe bağlı sigorta primi ödemeniz istenebilir.
KAMU İŞÇİSİ 2024 EMEKLİSİ OLMAK İÇİN NE ZAMANA KADAR DİLEKÇE VERMELİ?
Engelli kadrosundan 5 Ocak 2005 tarihinde kamu işçisi olarak çalışmaya başladım. 5 Ocak 2025 tarihinde emekliliği hak ediyorum. Kamu işçisi olduğum için 6 Ocak’ta emeklilik dilekçesi versem 2024 emeklisi olur muyum? Yoksa emeklilik koşullarını 5 Ocak 2025 tarihinde doldurduğum için 2025 emeklisi mi sayılırım? (Cihan B.)
Kamu işçileri ücretlerini ayın 15’inde aldıklarından 15 Aralık 2024 – 14 Ocak 2025 tarihleri arasında emeklilik başvurusu yaptıklarında 2024 yılı emeklisi sayılırlar. Emekliliğe 5 Ocak 2025 tarihinde hak kazanmış olmanız, 2024 yılı emeklisi sayılmanıza engel değildir.
News
